Nie zawsze łatwo jest przyjąć słowa krytyki — nawet wtedy, gdy wiesz, że druga osoba ma rację. Czasem przyczyną takich zachowań jest wrodzony upór czy wstyd. Dlatego tak ważne jest to, abyś nauczył się przyjmować konstruktywną krytykę. W końcu tylko ona ma obiektywne uzasadnienie, a przy tym pozwoli Ci pracować nad sobą i dalej doskonalić swoje umiejętności lub charakter.
Czym jest konstruktywna krytyka?
Słowo krytyka ma bardzo negatywny wydźwięk. Przede wszystkim dlatego, że ma na celu napiętnowanie drugiej osoby. Jednak, czy zawsze krytyka jest zła? Nie wtedy, gdy jest konstruktywna. W takim przypadku słowa bądź wypowiedziana opinia ma przede wszystkim motywować do zmiany. Wtedy zwracasz uwagę drugiej osobie w taki sposób, aby Twoje słowa ją nie uraziły, ale naprawdę zachęciły do działania lub zmotywowały do zmiany. Sztuka wypowiadania konstruktywnej krytyki jest naprawdę trudna, ponieważ wymaga ogromnego taktu, a przede wszystkim przemyślanych słów. W takiej sytuacji przestaje mieć negatywny wydźwięk.
6 zasad konstruktywnej krytyki
Określ cel
Zanim przystąpisz do przekazania krytyki, zastanów się nad tym, czy ma ona w ogóle sens. Przede wszystkim odpowiedz sobie na pytanie, czy druga osoba notorycznie popełnia jakiś błąd bądź zachowuje się w określony sposób. Być może to była tylko jedna przypadkowa sytuacja. Wtedy być może chcesz jej lub jemu zwrócić uwagę jedynie pod wpływem emocji. Pamiętaj, że konstruktywna krytyka musi mieć głębsze podłoże, więc zanim przejdziesz do działania, ustal cel tej wypowiedzi.
Przygotuj drugą osobę do rozmowy
Wypowiadanie konstruktywnej krytyki to trudna sytuacja dla obu stron. Zatem zadbaj o odpowiednie warunki do tego — najlepiej sprawdzi się gabinet czy inne zamknięte pomieszczenie. Daj przestrzeń drugiej osobie, aby miała możliwość wypowiedzenia swojej opinii, a przede wszystkim wytłumaczenia swojego postępowania. W dobrym tonie jest także wcześniejsze zapowiedzenie szczerej rozmowy.
Opieraj się na faktach
Podczas krytyki nigdy nie opieraj się na hipotetycznych sytuacjach. Zawsze trzymaj się faktów i wykorzystaj je w trakcie rozmowy. Wtedy druga osoba będzie mogła jeszcze lepiej zrozumieć, gdzie leży prawdziwy problem. Poza tym ważne jest to, żebyś przygotował rzeczowe argumenty wraz z obiektywną oceną. Taki sposób będzie nie tylko zgodny z rzeczywistością, ale przede wszystkim najlepiej trafi do odbiorcy. W końcu dużo łatwiej jest samemu zrozumieć swój błąd, jeżeli będziesz wiedzieć, do jakiej sytuacji musisz się odnieść.
Zadbaj o naukę
Zanim zaczniesz krytykować dziecko, pracownika, ucznia czy inną osobę, zastanów się, czy błąd tak naprawdę nie leży po Twojej stronie. Nie możesz oczekiwać od niej lub niego konkretnych zachowań, jeżeli najpierw ich nie nauczysz. Dlatego możliwie jak najlepiej przekaż swoją wiedzę, zwróć uwagę na najistotniejsze elementy, a następnie systematycznie sprawdzaj, czy druga osoba się do tego stosuje. Jeżeli widzisz, że Twoja nauka nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, to możesz pozwolić sobie na wypowiedzenie konstruktywnej krytyki.
Postaw na taktowne wypowiedzi
Zawsze dbaj o to, aby Twoje słowa były pełne szacunku dla drugiej osoby. W końcu jest to jeden z najważniejszych elementów, odróżniających krzywdzącą krytykę od tej konstruktywnej. Poza tym zadbaj o to, żeby odbiorca nie poczuł się gorszy czy zawstydzony.
Zwróć uwagę na mocne strony
Wiesz, kiedy krytyka będzie miała najlepszy wydźwięk? Wtedy, gdy zadbasz również o pochwałę. Powiedz, co druga osoba robi dobrze i z czym świetnie sobie radzi. Dopiero później przejdź do swoich uwag. W ten sposób cała wypowiedź zyska neutralny charakter, a jednocześnie przyniesie oczekiwane skutki.
Jak przyjmować konstruktywną krytykę?
Samodzielne krytykowanie nie jest łatwe, ale można się tego nauczyć, aby wypowiedziane słowa były naprawdę motywujące. Jednak istnieje też druga strona, która często jest jeszcze trudniejsza. Chodzi tu oczywiście o przyjmowanie słów krytyki. Czy wiesz, jak należy to robić? Oczywiście, gdy wypowiedź nie jest zgodna z prawdą, to możesz jej zaprzeczyć, ale zanim to zrobisz, zastanów się, czy faktycznie tak jest. W końcu prawdziwą sztuką przyjmowania krytyki jest chwilowe przemyślenie i zastanowienie się nad tymi słowami. Zatem zadaj sobie pytanie — czy faktycznie możesz zmienić to, o czym mówiła druga osoba, czy to wpłynie w jakiś sposób na Twoje zdrowie, sukcesy w pracy lub sposób bycia. Pamiętaj, że słuchanie konstruktywnej krytyki to najlepszy sposób na doskonalenie własnych umiejętności.
Najważniejsze jest to, abyś nauczył się odróżniać krzywdzącą krytykę od tej konstruktywnej. Ta pierwsza ma na celu po prostu wytknięcie błędu — często jest wypowiedziana pod wpływem emocji i bez ogłady czy taktu. W takiej sytuacji staraj się nie przejmować tymi słowami, bo tylko Cię zranią. Konstruktywna krytyka wymaga nieco chłodniejszych emocji — nawet wtedy, gdy początkowo poczujesz się nieco zraniony lub zawstydzony. Jednak tutaj pamiętaj, że druga osoba chce Ci pomóc i stara się, aby wypowiedziane słowa nie były dla Ciebie nieprzyjemne
