Agresja w szkole – dlaczego dzieci są coraz bardziej agresywne?

lip 5, 2019 | Lifestyle

Coraz częściej mówi się w szkołach o narastaniu problemu agresji i przemocy wśród dzieci i młodzieży. Następuje wyraźny wzrost liczby agresywnych zachowań uczniów na terenie szkoły. Jeszcze kilka lat temu nie notowano tylu przypadków brutalności. W szkołach było o wiele bezpieczniej. Co jest przyczyną tak nagłego wzrostu agresji wśród dzieci?

Przede wszystkim nie powinno się bagatelizować zjawiska przemocy w szkole. Niestety coraz częściej zdarza się, że pozostaje ona tematem pobocznym. Uczniowie są zastraszeni, nie chcą nikomu powiedzieć o tym, co dzieje się w szkole obawiając się pobicia, wyśmiania lub kradzieży. Wina też leży po stronie rodziców, którzy coraz mniej czasu spędzają ze swoimi dziećmi, w pogoni za karierą i większymi zarobkami. Są często nieobecni, nie mają nawet okazji, żeby dostrzec, że w życiu ich dziecka dzieje się coś złego. Nawet nauczyciele i dyrektorowie szkół potrafią zignorować wszelkie doniesienia o aktach przemocy, jakie mają miejsce na terenie szkoły, bojąc się o opinie i rekomendacje swoich placówek.

Źródła agresji w szkole

Dzieci pod wpływem różnych czynników wyładowują swoją złość na innych, najczęściej poprzez:
– wyśmiewanie słabszych,
– bicie kolegów,
– upokarzanie dziewczynek,
– denerwowanie i podpuszczanie nauczycieli oraz innych pracowników szkoły.

W ostatnim czasie skoncentrowano się na trzech źródłach agresji i przemocy – w rodzinie, w szkole i w środowisku rówieśniczym. Coraz częściej mówi się także o przemocy w środkach masowego przekazu.

1. Wpływ rodziny – nie od dziś zwraca się coraz większą uwagę na negatywne nastawienie rodziców do wychowania dzieci, brak ciepła i bliskich więzi, przyzwolenie na zachowania agresywne czy metody wychowawcze oparte na sile. Rodzice, którzy własnym przykładem wskazują na użycie siły jako jedynej formy rozwiązywania konfliktów, z pewnością tym samym uczą swoich pociech złego zachowania. Rodzice nie pozwalają, aby ich dzieci były źle traktowane, ale nie są skorzy do racjonalnego rozwiązania sprawy. Stawiają raczej na polecenia: „bądź mężczyzną”, „oddaj mu”, „pamiętaj, że masz ręce”. Dzieci stają się agresywne również, gdy napotykają wiele zakazów i ograniczeń, a także, gdy wydaje im się, że utraciły miłość rodziców. Poczucie porzucenia rodzi brak poczucia bezpieczeństwa i lęk, który jest źródłem agresji. Szczególnie agresywne są dzieci mające brutalnych i agresywnych rodziców. Takie postępowanie prowadzi do: pochwalania przemocy, co prowadzi do utrwalania tego negatywnego wzoru zachowania; do agresywnego zachowania dziecka wobec innych; jest przyczyną lęku i strachu; powoduje złość i chęć rewanżu na innych.

2. Wpływ szkoły – powinna być ona miejscem przyjaznym uczniom, w którym będą się czuły bezpiecznie. Niestety coraz częściej dochodzi do sytuacji, że jest źródłem lęku, frustracji i osłabienia poczucia wartości dziecka. Źródła agresji tkwiące pod wpływem szkoły mogą być spowodowane np.:

– negatywnymi relacjami pomiędzy nauczycielami a uczniami,
– niepowodzeniami w nauce,
– ocenami szkolnymi,
– systemem kar stosowanych przez nauczycieli,
– brakiem akceptacji odczuwanym przez uczniów,
– niedocenieniem wykonanej pracy,
– pośpiechem,
– nadmiernym wymaganiom,
– przewagą funkcji dydaktycznej,
– przepełnionymi klasami.

W niektórych przypadkach szkoła zaburza indywidualną osobowość uczniów, szczególnie tych wrażliwych i skrytych w sobie. Może prowadzić to w dziecku do nasilenia lęku i agresji wobec szkoły i wszystkiego, co jest z nią związane, nawet wobec kolegów z klasy, nauczycieli, pozostałych pracowników oraz przedmiotów znajdujących się w szkole.

Agresja w szkole - dlaczego dzieci są coraz bardziej agresywne_ Blog Ośrodek Terapii Nefo

3. Wpływ środowiska rówieśniczego – wśród dzieci do najczęściej zauważanych przejawów agresji należy agresja fizyczna, słowna i psychiczna, czyli mobbing. Ofiara wówczas jest narażona na negatywne działania ze strony kolegi lub grupy rówieśników, takie jak groźby, wyzwiska, popchnięcia, ograniczenie wolności, intrygi, wykluczenie z grupy, izolowanie itd. Charakterystyczną cechą mobbingu jest to, że ofiara jest zawsze słabsza pod względem fizycznym lub psychicznym.

Oglądanie przemocy w internecie, telewizji, obserwowanie jej w życiu realnym lub uczestniczenie w grach komputerowych ze wzmożoną agresją, prowadzi do zwiększania zachowań agresywnych, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Działa w tym przypadku psychologiczny mechanizm, czyli uczenie się przez naśladowanie, wzmożenie negatywnych myśli i wspomnień, a także osłabienie norm i wzrost tolerancji wobec agresji. Należy też wziąć pod uwagę, że przemoc w „bajkach” i filmach dla dzieci jest bardziej ekspresyjna. Mniej posługuje się wówczas słowem, za to bardziej obrazem. Częściej niż w programach dla dorosłych towarzyszy jej widoczny gniew. Co chwilę widzi się tam bijatyki, wypadki, krew, po czym bohater wstaje i żyje dalej. To właśnie jest najbardziej niebezpieczne, bo sceny agresji są sfałszowane. Ofiara nie ponosi nigdy jej konsekwencji. Nie widać jej bólu i cierpienia. Dzieci, szczególnie małe, uczą się takich zachowań i są często zdziwione, gdy ich ofiara zachowuje się inaczej niż w bajce.

Jak poradzić sobie z problemem agresji u dziecka?

Niestety jest wiele okoliczności w domu rodzinnym, szkole, grupie rówieśniczej, w których dziecko uczy się, czy to poprzez swoje własne doświadczenie, czy obserwowanie innych, iż przemoc i agresja mogą pomóc w osiągnięciu pożądanego przez nie celu. Jeżeli dodatkowo dzieci dostają przyzwolenie, akceptację czy wręcz nagrodę od dorosłych na zachowania agresywne to zdecydowanie wpływa to na rozwój u nich agresji i przemocy. Co gorsza, dzieci myślą wówczas, że robią dobrze.

Zapobieganie przemocy wśród dzieci i młodzieży jest trudne i złożone, wymaga czasu, nakładów finansowych i zaangażowania różnych instytucji. Młodzi ludzie uczą się przemocy w ciągu wielu lat i z różnorodnych źródeł. Zatem powinno się od najmłodszych lat wpajać im właściwe wzorce postępowania. Zarówno dotyczy to szkoły, jak i środowiska rodzinnego. Dorośli powinni uczyć młodych ludzi różnych sposobów wyrażania swoich emocji i ich kontrolowania. Wymaga to jednak poświęcenia czasu i zaangażowania.

Przeczytaj również:

Daj sobie szansę na dobre życie – na trzeźwo

Daj sobie szansę na dobre życie – na trzeźwo

Dla osoby uzależnionej, decyzja o podjęciu leczenia często bywa bardzo trudna. Jest to po części związane z utrwalaniem się w procesie uzależnienia mechanizmów obronnych. Według teorii psychologicznych mechanizmów uzależnienia Jerzego Mellibrudy, wraz z postępem...

Terapia gniewu – jak skutecznie radzić sobie ze złością?

Terapia gniewu – jak skutecznie radzić sobie ze złością?

Wszyscy doświadczamy w naszym życiu gniewu z różnych przyczyn – sytuacji poza naszą kontrolą, problemów osobistych, zmęczenia, stresu, złych wspomnień czy czynników psychologicznych. Niekontrolowana złość i agresja mogą mieć poważne konsekwencje i negatywnie wpływać...

Czy stres zawsze jest szkodliwy dla zdrowia?

Czy stres zawsze jest szkodliwy dla zdrowia?

Bezstresowe życie – marzenie większości osób w XXI wieku. Jednak czy życie bez stresu byłoby możliwe? Czy stres jest dla nas wyłącznie szkodliwy? Mimo powszechnej dość krzywdzącej opinii, stres ma także bardzo pozytywny wpływ na nasz organizm. To on motywuje do...