Depresja jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych, obecnie stanowi czwarty najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie. Dotyka aż 10% populacji, niezależnie od wieku, płci, wykształcenia czy pozycji społecznej. Depresja nie dotyka tylko osób, które doświadczyły w życiu nieszczęścia. Cierpią również ci, którzy są spełnieni zawodowo, są zamożni.
Warto zwrócić uwagę na statystyki:
- 25 prób samobójczych występuje na każde dokonane samobójstwo,
- 800 000 ludzi umiera w wyniku samobójstwa każdego roku na całym świecie,
- 40 – tyle średnio sekund mija między samobójstwami na świecie,
- 3 miejsce zajmuje samobójstwo na liście przyczyn śmierci na świecie dla osób w wieku od 15 do 44 lat.
- 800 000 ludzi umiera w wyniku samobójstwa każdego roku na całym świecie,
- 14% Europejczyków doświadczyło depresji przynajmniej trzy raz lub więcej,
- 9 na 10 osób cierpiących na choroby psychologiczne odczuwa ze strony społeczeństwa dyskryminacje i poniżenie.
Co to jest depresja?
Depresja to termin wieloznaczny. Potocznie używa się go w odniesieniu do złego samopoczucia, przygnębienia czy obniżonego nastroju. W psychiatrii terminem depresja określa się szczególny rodzaj zaburzeń nastroju i emocji-np. utrzymującym się smutku, nadmiernej drażliwości i wybuchach gniewu, utraty zainteresowań i zdolności do odczuwania przyjemności. Objawy u każdego pacjenta mogą być inne, dlatego tak trudno ją rozpoznać. Głównym objawem jest obniżenie nastroju, które utrzymuje się przez większość czasu. Należy tutaj odróżnić depresję od smutku, który jest naturalną emocją, odczuwaną w sytuacjach niepowodzeń czy strat. Jeśli samopoczucie jest złe, można mówić o smutku, jeżeli gorsze – o przygnębieniu, a jeśli jest bardzo źle – to prawdopodobnie depresja. Granica pomiędzy „normalnym” przygnębieniem a depresją jako stanem chorobowym nie jest ostra, jednak są pewne objawy, które pozwalają te dwa stany od siebie odróżnić. Depresja to nie tylko smutek i przygnębienie, ale też utrata zainteresowań i radości życia. Człowiek funkcjonuje w zwolnionym rytmie, ma zaburzenia koncentracji i obniżoną samoocenę. W sposób ponury i pesymistyczny patrzy na świat, przyszłość widzi wyłącznie w czarnych barwach. Dotykają go zaburzenia snu, który jest płytki i nie daje relaksacji.
Objawy depresji.
Wyróżnia trzy podstawowe objawy depresji (trzy pierwsze z listy poniżej) oraz siedem dodatkowych:
- obniżony nastrój, czyli depresja jako objaw,
- brak radości,
- brak energii,
- negatywna własna ocena,
- poczucie winy,
- myśli i zachowania samobójcze,
- niesprawność intelektualna,
- zaburzenie aktywności,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia apetytu i masy ciała.
Kolejnym ważnym elementem przy diagnozie chorego jest jego ogólny wygląd:
- mimika: uboga
- wyraz twarzy: smutny lub napięty
- głos: monotonny (bez modulacji), tempo wypowiedzi: spowolnione
- ruchy: spowolniałe, ociężałe, niepokój ruchowy (częsta zmiana pozycji ciała w czasie siedzenia, manipulowanie palcami rąk).
Pamiętajmy, że depresji towarzyszą również często uporczywe dolegliwości cielesne, jak na przykład:
- bóle żołądkowo-jelitowe
- bóle głowy
- boleści podbrzusza
- bóle pleców.
Ostateczną diagnozę można postawić tylko w bezpośrednim kontakcie z lekarzem.
Rodzaje depresji.
- Dystymia- charakteryzuje się obniżonym nastrojem, pesymizmem, niską samooceną i problemami z podejmowaniem decyzji trwającymi minimum dwa lata. Przebiega łagodniej niż inne rodzaje depresji.
- Depresja sezonowa- najczęściej atakuje jesienią. Bardzo często brak słońca powoduje u nas rozdrażnienie, wzmożony apetyt, senność, brak energii. Ten rodzaj występuje najczęściej u osób w wielu 20- 30 lat.
- Depresja lękowa – objawia się wyjątkowo silnym uczuciem niepokoju z nerwowym pobudzeniem. Dominuje wówczas znaczące obniżenie poczucia własnej wartości, a przyszłość widnieje wyłącznie w czarnych barwach.
- Depresja poporodowa- występuje u około 3/4 kobiet po porodzie, spowodowana jest często spadkiem hormonów płciowych po porodzie, a to z kolei prowadzi do pewnej destabilizacji w organizmie. Charakteryzuje się wzmożoną drażliwością, płaczliwością oraz niepokojem, które po niespełna dziesięciu dniach stopniowo ustępują.
- Depresja dwubiegunowa — jest to naprzemienne występowanie depresji oraz manii. Połączenie tych dwóch stanów może nieść ze sobą przykre skutki, nawet samobójstwo. Choremu wydaje się, że może wszystko, nie widzi żadnych przeszkód, bywa niebezpieczny.
Przyczyny oraz leczenie depresji.
Trudno wskazać konkretne przyczyny depresji, ponieważ jest to schorzenie o wielopłaszczyznowym podłożu. Depresja może wynikać z zaburzeń w poziomie neuroprzekaźników, czynników genetycznych czy środowiskowych. Zaburzenia nastroju mogą czerpać swoje źródło w negatywnych doświadczeniach, jak i pesymistycznym myśleniu. Indywidualne predyspozycje cierpiących na depresję wpływają na przyczyny powstawania choroby. Głównymi, wyróżniającymi daną chorobę są czynniki — biologiczne, psychologiczne oraz społeczne.
Leczenie depresji należy zacząć od zdecydowanych kroków. Im szybciej to zrobimy, tym lepiej. Depresja sama nie minie, wręcz przeciwnie – będzie się tylko pogłębiać. Wymaga indywidualnie dobranej i systematycznie prowadzonej terapii farmakologicznej, która trwa minimum 6 miesięcy. Stosuje się leki przeciwdepresyjne mające wpływ na stężenie we krwi serotoniny i noradrenaliny. Nowoczesne antydepresanty nie powodują prawie żadnych skutków ubocznych. Często występują tylko na początku terapii. Nie uzależniają, nie zmieniają osobowości, nie są również środkami pobudzającymi lub uspokajającymi. W leczeniu chory oddaje się psychoterapii. Wyróżnia się następujące rodzaje psychoterapii: interpersonalna, poznawcza oraz psychodynamiczna. Efekty leczenia są indywidualne i zależne od pacjenta i jego sytuacji życiowej.
