Bardzo łatwo można się uzależnić od alkoholu, używek, gier hazardowych czy leków. Jednak znacznie trudniej jest odzyskać swoją wolność i wyjść z nałogu. Tym bardziej że ten proces często przebiega na zasadzie sinusoidy – raz jest lepiej, a innym razem znów gorzej. Powrót do nałogu to częste zjawisko – jak zatem do nich nie dopuścić i jak reagować, kiedy już do nich dojdzie?
Terapia leczenia uzależnienia w ośrodku dobiegła końca kilka tygodni, miesięcy czy lat temu i co teraz? Nagle pojawiają się problemy w pracy, w życiu osobistym, a do tego z każdą chwilą stare demony wracają. Dlaczego po przebytym leczeniu chory wraca do nałogu, wiedząc, ile wysiłku kosztowała go terapia?
Dlaczego następuje powrót do nałogu?
Nawet najlepsza terapia nie jest w stanie ustrzec osobę uzależnioną przed powrotem do nałogu. Wynika to z bardzo wielu różnych powodów. Z jednej strony winą jest przekonanie, że tym razem będziesz wiedział, jak kontrolować nałóg. Przez to alkoholicy nawet krótko po terapii sięgają po alkohol, aby sprawdzić, czy są w stanie panować nad uzależnieniem i wręcz udowodnić sobie, że teraz właśnie tak jest. Jednak, nawet jeśli na samym początku faktycznie piją niewielkie ilości alkoholu i ich silna wola sprawdza się znakomicie, to jednak z czasem balansują już na granicy swoich możliwości. Jak wiadomo, przekroczyć granicę naprawdę nie jest trudno, dlatego tak ważne jest to, aby nie kusić losu. Rozsądniejsza zatem jest całkowita abstynencja.
Innym powodem powrotu do nałogu bywa nieodpowiednia czy też zbyt mała motywacja. Terapeuci od początku wskazują na to, że uzależniony powinien sam zdecydować o tym, że jest gotowy rozpocząć terapię. Jeśli jednak inicjatywa nie wychodzi od niego, a np. od żony, która grozi mężowi rozwodem, jeśli nie zapisze się na terapię, to motywacja może być niewłaściwa. Wtedy nic dziwnego, że ryzyko powrotu do picia czy choćby grania w gry hazardowe znacząco wzrasta. Silna motywacja jest kluczowym składnikiem podczas wychodzenia z nałogu. Nawet miłość do żony czy chęć spełnienia jej prośby to za mało.
Poza tym nawet po przebytej terapii nadal zdarzają się uzależnione osoby, które nie są w stanie przyznać przed sobą, że są np. alkoholikami. Skoro okłamują siebie samego, to nic dziwnego, że wstydzą się o tym mówić i przyznać do tego także przed obcymi osobami. To szczególnie niebezpieczne. Choćby w trakcie imprez rodzinnych czy firmowych. Skoro Twoje otoczenie nie wie, o tym, że jesteś alkoholikiem to, w taki właśnie sposób Cię traktuje. Wtedy kontrolowanie pokusy staje się bardzo trudne, a dodatkowe namowy do wypicia niejednokrotnie sprawiają, że ulegasz i wracasz ponownie na szlak uzależnienia. Całą terapię trzeba właściwie zaczynać niemal od początku.
Jak reagować na to, że bliska osoba wraca do nałogu?
Trudno powstrzymać emocje, kiedy widzisz, że bliska osoba po przebytej terapii znów wraca do zwyczajów sprzed leczenia. Jak zatem wtedy reagować? Nie jest to prosta sytuacja. Zazwyczaj najlepsza staje się rozmowa i zachęcenie do kontynuowania leczenia. Koniecznie jakikolwiek dialog powinien odbywać się na trzeźwo. Warto zastanowić się nad nową motywacją, ale też dopasowaną formą terapii. Jeśli nastąpił powrót do ostrego picia, takiego jak przed leczeniem, to lepiej udać się do ośrodka terapii. Niekoniecznie innego, gdyż nawet najlepsi specjaliści nie są w stanie uchronić pacjentów przed zejściem z drogi wolności od uzależnienia. Przy łagodnym piciu być może wystarczą systematyczne spotkania z terapeutą czy też spotkania grupowe. Lepiej reagować wcześniej, zanim nałóg znów będzie chciał przejąć kontrolę nad Twoim życiem, nawet jeśli w obecnej chwili jest on na dość bezpiecznym poziomie.
Szczerość w kontakcie z terapeutą jest zawsze najważniejsza, dlatego nie ukrywaj przed nim tego, że znów pijesz.
Uzależnienie to choroba, z której bardzo często nie da się wyleczyć raz na zawsze. Można za to skutecznie z nią walczyć. Nie można oczekiwać, że chory nigdy nie zboczy z drogi, którą razem z terapeutą obrali. Jednak nie oznacza to, że powinieneś na siłę szukać tłumaczeń dla kolejnego powrotu do nałogu. Ważne jest bardziej to, aby pokazać mu, że istnieje znacznie więcej metod na radzenie sobie z problemami czy emocjami – uprawianie sportu, czytanie książek, poświęcanie się nowym pasjom czy rozmowy z bliskimi.
Czy można nie dopuścić do powrotu do nałogu?
Niestety nie da się przewidzieć i z góry założyć, że chory nigdy nie wróci do nałogu. Czasem jedno potknięcie wystarczy, aby kilkuletni wysiłek runął w jednej chwili. Co zatem możesz zrobić, aby wspomóc osobę uzależnioną przed nią samą? Przede wszystkim na pewno pomocne będzie wsparcie – nie mylić z naciskaniem i notorycznym przypominaniu, że chory nie może np. pić. Zaufanie oraz motywowanie często bywają kluczowe. Uzależniony musi wiedzieć, że ma na kogo liczyć, nawet jeśli chwilowo podwinie mu się noga. Razem pielęgnujcie powody, dla których walka z uzależnieniem jest warta tego całego wysiłku. Tylko tyle i często aż tyle możesz zrobić, aby zmniejszyć ryzyko całkowitego powrotu do nałogu jeszcze sprzed terapii.
