W ostatnim czasie coraz częściej słyszy się o syndromie DDA. Odnosi się on do osób wychowujących się z co najmniej jedną osobą uzależnioną od alkoholu. Obecnie takie pojęcie funkcjonuje w powszechnym obiegu, również stawiane jest jako diagnoza, w której rezultacie powstają placówki oferujące wsparcie właśnie takim osobom.
Jak radzić sobie w relacji z DDA?
Funkcjonowanie w takim związku jest trudne, ale nie niemożliwe. Na samym początku warto zrozumieć, że wychowanie się w takiej rodzinie buduje w dziecku złe stany emocjonalne, bardzo często o dużej intensywności. Aby mogło przetrwać w tak trudnych warunkach, musi zacząć radzić sobie, można powiedzieć, że na własną rękę. W taki sposób powstają mechanizmy, których zadaniem jest ochrona przed wyniszczającym wpływem środowiska. Jednak nie zawsze złe wspomnienia z dzieciństwa mają odzwierciedlenie w dorosłym życiu.
Problemy z tworzeniem kontaktów emocjonalnych z drugim człowiekiem wynikają między innymi z tego, że osoby te często są świadkami kłótni, widzą, jak rodzice wzajemnie robią sobie krzywdę. Bardzo często zdarza się, że sami doświadczają ich agresji. Takie osoby skrzywdzono w dzieciństwie, dlatego nie wiedzą jak radzić sobie z budowaniem swojego własnego świata. Świata, który powinien być bezpieczny, czyli zupełnie inny niż ten, który kiedyś był ich codziennością.
Problemy DDA
Zdecydowana większość Dorosłych Dzieci Alkoholików charakteryzuje się takimi aspektami jak: negatywny obraz siebie, złe doświadczenia w bliskich relacjach oraz brak podstawowych umiejętności interpersonalnych.
1. Lęk przed bliskością – DDA nie jest łatwo zbliżyć się do drugiej osoby, ponieważ kojarzy mu się to z krzywdą. Zdecydowanie łatwiej w takiej sytuacji pobudzić mechanizmy obronne i zachować dystans, gdyż to sprawia, że poczucie bezpieczeństwa wzrasta.
Warto zaakceptować potrzebę autonomii, ale nie rezygnować całkowicie z prób. Należy łagodnie zachęcać do zbliżania się poprzez pozytywny sposób. Im więcej szczęśliwych doznań i wspomnień tym łatwiej i szybciej jest zachować poczucie bezpieczeństwa w DDA.
2. Trudność w wyrażaniu potrzeb i uczuć – DDA regularnie doświadczają frustracji własnych potrzeb. Ponieważ w rodzinie takiej osoby cała uwaga skupiana była na uzależnionym, to na potrzeby i uczucia dziecka nie było miejsca. Nie powoduje to jednak ich całkowitego zaniknięcia. Aby odbudować w partnerze wrażliwość na uczucia i potrzeby trzeba przede wszystkim dużo pytać, kontrolować, sprawdzać i upewniać się, że wszystko jest w porządku. Wtedy DDA uwierzy, że ktoś się nim interesuje i nie jest obojętny na jego potrzeby, więc możliwa będzie zmiana.
3. Agresywne reakcje – ciężko jest pozostać otwartym i pozytywnie nastawionym na kogoś, kto nas atakuje. Tak samo, jak zagrożone zwierzę jest w stanie zaatakować, tak samo DDA, kiedy poczuje się nieswojo, potrafi zranić. Najlepiej zachować spokój, nie panikować i nie wytwarzać niepotrzebnej paniki. Kiedy emocje opadną, można przystąpić do wytłumaczenia swoich działań, co przyczyni się do zmniejszenia poczucia zagrożenia a tym samym agresji.
4. Trudność w odnalezieniu się w roli rodzica – to również bardzo problematyczny rozdział w życiu DDA. Obawia się on bowiem, że z braku wzorca, który powinien wynieść z domu, nie poradzi sobie. DDA boi się, że zachowanie rodziców, do którego ma bardzo krytyczny stosunek, zostanie powielone w jego przypadku. Często dochodzi do tego poczucie winy i frustracji w związku z niesprawdzeniem się w nowej, tak ważnej roli.
Chwal to, co dobre
Aby wesprzeć i podbudować DDA – pochwal go za to, co pozytywne i podkreśl, jak bardzo różni się zachowaniem od swojego ojca czy matki. Doda mu to nie tylko pewności siebie, ale podbuduje wiarę we własne możliwości. Bardzo ważnym czynnikiem jest, aby nie krytykować, kiedy coś nie wyjdzie. Zamiast tego lepiej tłumaczyć, że błędy zdarzają się każdemu i to jest w porządku.
DDA, pomimo wielu problemów, mają w sobie ogromny potencjał. Często okazuje się, że pod silnymi mechanizmami obronnymi skrywana jest duża serdeczność i szczera chęć dzielenia się. Jeśli więc uda się wspólnie przebrnąć przez trudności i oswoić krzywdy, to jest duża szansa na udany, szczęśliwy związek.
Czy DDA może stworzyć udany związek?
Z pewnością są osoby, które nie mają z tym problemu. Istnieją jednak grupy, które mają naprawdę poważny problem z ułożeniem sobie udanego i zgodnego związku. Należy pamiętać, że za osobiste doświadczenia nie można ponosić winy. Nie wiń siebie za to, że masz z czymś kłopot, że sobie z czymś nie radzisz. To, kim jesteś, ma swoje źródło, za które ty nie ponosisz odpowiedzialności.
Teraz przyszedł czas dla ciebie. Zrób miejsce na swoje życie, swoje emocje, swoje potrzeby. Zacznij dbać o siebie, o to, co czujesz. Nie chodzi o to, żeby się odcinać, kłócić czy obrażać. Nic z tych rzeczy. Zmień po prostu proporcje do tego wszystkiego. Przełamuj wstyd i zacznij mówić, ale nie każdemu i nie w każdej sytuacji. Trzeba wiedzieć, kiedy, komu i o czym opowiadać, ale DDA zazwyczaj milczą na temat tego, co ich spotkało. Powoli, na tyle ile to możliwe i dobre dla ciebie, zacznij się otwierać.
Bliskość w tym świecie jawi się jako coś pożądanego, ale także zagrażającego, gdyż zawsze ktoś jest skrzywdzonym, a ktoś inny krzywdzącym. To właśnie zmiana tych schematów i przekonań ukształtowanych w dzieciństwie w rodzinie alkoholowej jest niezbędna do wyzdrowienia.
Leczenie DDA
Celem terapii DDA jest udzielenie wsparcia. Terapeuta ma pomóc uporządkować, nazwać trudne przeżycia z przeszłości i pozwolić osobie z problemem DDA szerzej zrozumieć swoją sytuację, dostrzec związek pomiędzy teraźniejszością a dzieciństwem.
Warto podjąć terapię DDA zwłaszcza w momencie, gdy problem alkoholowy lub tematyka z tego właśnie obszaru zaczyna dominować. Nierzadko osoby z syndromem DDA same powoli zaczynają wchodzić na drogę uzależnienia (od alkoholu, hazardu, narkotyków). Taka terapia może odbywać się indywidualnie lub grupowo. To, jaką formę leczenia wybrać, zależy przede wszystkim od DDA.
Badania potwierdzają, że osoby z syndromem DDA po ukończeniu leczenia lepiej kontrolują swoje emocje i potrafią je dobrze rozumieć. Relacje z innymi osobami poprawiają się, rośnie poziom zadowolenia z życia, zaczyna się mocno wierzyć w siebie. Takie osoby osiągają stabilność emocjonalną, wewnętrzny spokój oraz mają w sobie więcej optymizmu i zaczynają żyć na swoich warunkach.
Pamiętajmy, że niezależnie od tego, w jakiej rodzinie się wychowywaliśmy mamy prawo czuć się kochani i doświadczać bliskości, otwartości i intymności. Każda osoba zasługuje na szczęśliwy i zgodny związek, niezależnie od tego, jakie ma wspomnienia z dzieciństwa.
