Zapewne wiele osób widziało film „Wyznania zakupoholiczki”, gdzie uzależnienie od kupowania zostało pokazane w dość pobłażliwy sposób. Choć główna bohaterka popełniła wiele błędów, to wydaje się, że zerwanie z nałogiem okazało się dla niej łatwiejsze, niż początkowo myślała. Film przedstawia ważny temat, ale nieco upraszcza mechanizm tego uzależnienia, ponieważ zakupoholizm może mieć podłoże psychologiczne i wymaga terapii. Przekonaj się zatem, jakie są najczęstsze przyczyny, objawy i sposoby leczenia tej choroby.
Zakupoholizm – co to jest?
Shopoholizm, kupnoholizm czy zakupoholizm to najczęstsze określenia tego samego problemu, który jest związany z uzależnieniem od kupowania różnych przedmiotów. Chory odczuwa przymus nabywania niepotrzebnych rzeczy, a decyzje o tym podejmuje impulsywnie. Sam proces zakupów ma na celu dostarczenie pozytywnych emocji i często wiąże się z próbą poradzenia sobie z jakąś trudną sytuacją, niepowodzeniem bądź stresem. Jednak poprawa samopoczucia jest tylko chwilowa, ponieważ później przeradza się w poczucie winy.
Uważa się, że zakupoholizm jest jednym z największych problemów XXI wieku, czyli czasów wzmożonej konsumpcji. Dodatkowym sprzymierzeńcem w rozwoju tej choroby są karty bankowe i debetowe, przez które tracisz panowanie nad rzeczywistymi wydatkami.
Pamiętaj też, że zakupoholizm to nie tylko chęć kupowania nadmiernej liczby ubrań, ale również sprzętów RTV i AGD, drogiej galanterii lub nowinek technologicznych. W konsekwencji często osoba uzależniona zadłuża się, by zyskać więcej pieniędzy na zakupy.
Jakie są najczęstsze przyczyny zakupoholizmu?
Zazwyczaj za jedną z najpowszechniejszych przyczyn zakupoholizmu można uznać niekontrolowaną chęć posiadania czegoś nowego. Jednak tak naprawdę problem jest znacznie głębszy, ponieważ kupowanie staje się lekarstwem na smutki i negatywne emocje. Z czasem zakupy są jedynym sposobem na odstresowanie bądź na uzyskanie odrobiny szczęścia. Zapamiętaj, że zakupoholizm może mieć również inne podłoże, a wpływ na to mają różne czynniki, jak np.:
• biologiczne – może mieć to związek z genetyką, ponieważ bardziej narażone są osoby, których najbliżsi chorowali na zakupoholizm. Poza tym duże znaczenie ma też stężenie dopaminy, noradrenaliny i serotoniny w organizmie.
• społeczne – presja wynikająca z przynależności do określonej grupy społecznej może mieć niebagatelny wpływ na rozwój zakupoholizmu, co wiąże się z koniecznością posiadania nowych i designerskich ubrań, butów, zegarków itp. Bardziej podatne są też osoby, które wcześniej żyły w ubóstwie.
• psychologiczne – w tym przypadku związane jest to z próbą odreagowania i poradzenia sobie z negatywnymi emocjami, a także z wykorzystywaniem zakupów do walki ze stresem. Dodatkową przyczyną może być skłonność do podejmowania nieprzemyślanych decyzji oraz podatność na różne uzależnienia.
Jak przebiega zakupoholizm?
Na samym początku często pojawia się myśl związana z potrzebą kupienia czegoś nowego, a później następuje etap planowania, kiedy to podejmujemy decyzje, jakie sklepy chcemy odwiedzić. Kolejny moment zazwyczaj budzi najwięcej pozytywnych emocji wśród uzależnionych osób, gdyż następuje wzrost poziomu ekscytacji spowodowany robieniem zakupów. Ostatni etap zachowań zakupoholików jest dość indywidualną sprawą, gdyż niekiedy pojawiają się wyrzuty sumienia i zastanawiamy się, czy na pewno te wszystkie przedmioty są potrzebne. Jednak po chwili często znów występuje potrzeba kupienia kolejnych rzeczy.
Nie u wszystkich wygląda to tak samo. Wiele zależy od tego, z jakim typem zakupoholika ma się do czynienia, a można tu wyróżnić m.in.:
• window shopping,
• kolekcjoner,
• łowca promocji,
• gadżeciarz.
Jak poznać, że ktoś cierpi na zakupoholizm?
Istnieje wiele objawów zakupoholizmu, a w konsekwencji często trudno jest nam dokładnie określić, czy to już jest uzależnienie. Wtedy warto obserwować emocje danej osoby, ponieważ dzięki temu zauważysz, jak dużą wagę dana osoba przywiązuje do zakupów. Zauważalny jest też stan głębokiej euforii, a także poświęcenia większości swojego czasu na kupowanie.
Ważnym objawem zakupoholizmu jest również rosnące zadłużenie, w tym u rodziny lub znajomych, oraz ukrywanie rzeczywistych cen zakupów. W takiej sytuacji zazwyczaj brakuje racjonalnego myślenia i następuje zmiana priorytetów, ponieważ zakupoholik będzie wolał kupić kolejne przedmioty niż np. zapłacić rachunki.
Sposoby leczenia z zakupoholizmu
Najważniejsze jest to, by chora osoba zaczęła sobie zdawać sprawę z tego, co robi źle, a później rozpoczęła powolną walkę z uzależnieniem. Wtedy ważne jest ograniczenie pieniędzy, jakie będzie miał do dyspozycji chory, dzięki temu zmusi się go do zmniejszenia zakupów.
Jednak pamiętajmy, że takie zachowania powinny tylko wspomagać właściwe leczenie. Zakupoholizm może doprowadzić do zrujnowania nie tylko finansów, ale również życia prywatnego. Szczególnie w tych czasach trudno jest z tym walczyć, dlatego konieczna staje się pomoc specjalisty. Przy pomocy odpowiedniej terapii możliwy jest powrót do zdrowia bez konieczności ciągłego kupowania.
